Υπολογίζεται ότι το 80-90% των περιπτώσεων κακοσμίας του στόματος ή δύσοσμης εκπνοής έχει άμεση σχέση με αιτίες που υπάρχουν μέσα στη στοματική κοιλότητα και αντιμετωπίζεται από τον οδοντίατρο. Η στοματικής αιτιολογίας κακοσμία μπορεί να οφείλεται σε:
- Κακή Στοματική Υγιεινή: Το 90% των περιπτώσεων της στοματικής κακοσμίας οφείλεται στην ανάπτυξη βακτηριδίων στη στοματική κοιλότητα. Πλημμελής στοματική υγιεινή έχει ως αποτέλεσμα να παραμένουν υπολείμματα τροφών στο στόμα και να συσσωρεύεται οδοντική πλάκα. Τα βακτήρια του στόματος σε συνδυασμό με το σάλιο και τα υπολείμματα των τροφών παράγουν πτητικές θειούχες ενώσεις οι οποίες δημιουργούν αυτή την έντονα δυσάρεστη οσμή. Είναι αυτονόητο λοιπόν ότι όσο λιγότερο φροντίζουμε την υγιεινή του στόματος και των δοντιών μας, τόσο εντονότερο θα γίνεται το πρόβλημα της κακοσμίας. Άρα η πρώτη απορία που πρέπει να μας δημιουργείται όταν διαπιστώνουμε κακοσμία στο στόμα μας, είναι το κατά πόσο η καθημερινή μας στοματική υγιεινή είναι αποτελεσματική και ύστερα να αρχίσουμε να ερευνούμε άλλους αιτιολογικούς παράγοντες.
- Οδοντιατρικά Προβλήματα: Νοσήματα του περιοδοντίου (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα), τερηδονισμένα δόντια, περιστεφανίτιδα, φλεγμονές του στόματος, κακές προσθετικές εργασίες αποτελούν μερικούς ακόμη λόγους εμφάνισης κακοσμίας του στόματος. Όλα αυτά τα οδοντιατρικά προβλήματα αποτελούν με τη σειρά τους παράγοντες για συσσώρευση μικροβίων στη στοματική κοιλότητα. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις όσο καλή στοματική υγιεινή και να τηρεί ο ασθενής, αν δεν αντιμετωπιστούν οι εστίες αυτές με τις κατάλληλες οδοντιατρικές θεραπείες, το πρόβλημα της κακοσμίας δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί. Πρέπει ενδεχόμενα προβλήματα του περιοδοντίου να θεραπευτούν με περιοδοντικές θεραπείες, τυχόν τερηδονισμένα δόντια να αποκατασταθούν με εμφράξεις ή άλλου είδους προσθετικές εργασίες, εστίες φλεγμονών όπως κύστεις, περιστεφανίτιδες κλπ να αντιμετωπιστούν, καθώς και οι κακότεχνες προσθετικές εργασίες οι οποίες ευνοούν την κατακράτηση μικροβιακής πλάκας και καθιστούν πολύ δύσκολη έως και αδύνατη τη στοματική υγιεινή εκ μέρους του ασθενούς, πρέπει να αντικαθίστανται άμεσα με νέες που θα κατασκευαστούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να σέβονται τόσο την υγεία των περιοδοντικών ιστών αλλά και να βοηθούν τον ασθενή να καθαρίζει αποτελεσματικά την περιοχή για να πάψει να αποτελεί εστία συσσώρευσης μικροβιακής πλάκας. Αντιμετωπίζοντας όλους αυτούς τους παράγοντες θα έχουμε αποκλείσει ένα σημαντικό ποσοστό αιτιών εμφάνισης κακοσμίας.
- Ξηροστομία: Η ξηροστομία οφείλεται στη μειωμένη έκκριση σιέλου και μπορεί να αποτελέσει την αιτία σοβαρών προβλημάτων στη στοματική κοιλότητα, γι’αυτό χρειάζεται άμεση παρακολούθηση και αντιμετώπιση. Τα συχνότερα σημεία και συμπτώματα της ξηροστομίας είναι τα ακόλουθα:
- αίσθημα ξηρότητας στο στόμα
- δυσκολία στη μάσηση, στην κατάποση και στην ομιλία
- αίσθημα καύσου (καυσαλγία)
- κακοσμία του στόματος
- στοματικά έλκη και άφθες
- μολύνσεις της στοματικής κοιλότητας
- σκασμένα χείλη
- ερυθρότητα του βλεννογόνου του στόματος
- ξηρότητα στο λαιμό
- λεία, ξηρή γλώσσα με ερυθρότητα
Το σάλιο είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία της στοματικής κοιλότητας, καθώς είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της μικροβιακής χλωρίδας σε χαμηλά επίπεδα με αποτέλεσμα να προστατεύει τόσο το στόμα από ενδεχόμενες μυκητιάσεις, όσο και τα δόντια από τερηδόνες. Παράλληλα παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στη διαδικασία της μάσησης και της κατάποσης όσο και στην πέψη των τροφών. Έτσι καθίσταται αντιληπτό ότι το πρόβλημα της ξηροστομίας μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε όλες αυτές τις λειτουργίες. Η μειωμένη έκκριση σάλιου ευνοεί τον πολλαπλασιασμό βακτηριδίων άρα κατ’επέκταση συντελεί και στην εμφάνιση κακοσμίας. Ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να προκαλούν ξηροστομία είναι το κάπνισμα, η λήψη διαφόρων φαρμάκων (π.χ διουρητικά, αντικαταθλιπτικά) καθώς και ορισμένα συστηματικά νοσήματα (π.χ σακχαρώδης διαβήτης). Πέρα από τους παράγοντες που εντοπίζονται εντός της στοματικής κοιλότητας, υπάρχουν και άλλοι οι οποίοι συμβάλλουν στην εμφάνιση κακοσμίας. Ορισμένοι από αυτούς είναι:
- Κάπνισμα: Το κάπνισμα, αποτελεί έναν ακόμη αιτιολογικό παράγοντα της κακοσμίας του στόματος. Αυτό συνήθως οφείλεται στα παράγωγα του καπνού καθώς η νικοτίνη εν μέρει απεκκρίνεται μέσω των πνευμόνων. Παράλληλα σε πολλούς καπνιστές παρατηρείται υπερτροφία των θηλών της γλώσσας με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται εκεί κατάλοιπα του καπνού και έτσι να δημιουργείται κακοσμία.
- Διάφορα Τρόφιμα και καρικεύματα: Κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα καρυκευμάτων όπως το κάρυ, το σκόρδο, το κρεμμύδι προκαλούν χαρακτηριστικά δυσάρεστη αναπνοή. Αυτό οφείλεται στο ότι αυτές οι τροφές εισέρχονται στο κυκλοφορικό και στη συνέχεια αποβάλλονται μέσω των πνευμόνων.
- Διάφορα Συστηματικά Νοσήματα: Διάφορες κατηγορίες συστηματικών νοσημάτων ευθύνονται για κακοσμία της στοματικής κοιλότητας. Ο σακχαρώδης διαβήτης λόγω των κετονών που παράγονται και αποβάλλονται από τους πνεύμονες προκαλεί δυσάρεστη αναπνοή. Παράλληλα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη είναι πιο επιρρεπή στην εμφάνιση ουλίτιδας και περιοδοντίτιδας, οι οποίες με τη σειρά τους αποτελούν αιτιολογικούς παράγοντες εμφάνισης κακοσμίας του στόματος.
Παράλληλα, νοσήματα που σχετίζονται με το στοματοφάρυγγα, το ρινοφάρυγγα, το αναπνευστικό σύστημα και τις παραρρίνιες κοιλότητες (ιγμορίτιδα, βρογχίτιδα), και το γαστρεντερικό σύστημα (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) αποτελούν συνήθως αιτίες εμφάνισης κακοσμίας.
