Ο βρουξισμός είναι μια κατάσταση που περιγράφει το σφίξιμο, τρίξιμο ή χτύπημα των δοντιών. Εάν υποφέρετε από βρουξισμό (ή βρυγμό όπως διαφορετικά αποκαλείται), μπορεί να τρίζετε ή να σφίγγετε ασυνείδητα τα δόντια σας όταν είστε ξύπνιοι (βρουξισμός ημέρας) ή και κατά τη διάρκεια του ύπνου (βρουξισμός ύπνου).
Το τρίξιμο των δοντιών (κίνηση της κάτω γνάθου ενώ τα δόντια είναι σε επαφή) ή το σφίξιμο των δοντιών (τα δόντια είναι σε επαφή και οι μύες της μάσησης σε σύσπαση - τάση) συμβαίνει συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν προσπαθούμε να συγκεντρωθούμε, είμαστε θυμωμένοι ή αγχωμένοι δίχως, συχνά, να συνειδητοποιούμε αυτήν μας την ενέργειά μας. Εάν κάποιος συνειδητοποιήσει αυτήν την ενέργεια που κάνει ίσως μπορεί να την σταματήσει αλλάζοντας συμπεριφορά ή βοηθούμενος από κάποιους τύπους οδοντικών ναρθήκων.
Το τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών κατά την διάρκεια της νύχτας δεν γίνεται αντιληπτό άμεσα από αυτόν που το κάνει. Συμβαίνει κατά την διάρκεια του ύπνου, συνήθως σε διαστήματα όπου μεταβαίνουμε από βαθύ στάδιο ύπνου σε ελαφρύτερο. Το μοτίβο αυτό επαναλαμβάνεται πολλές φορές κατά την διάρκεια της νύχτας. Υπερβολικές δυνάμεις ασκούνται από τους μύες των γνάθων που οδηγούν σε αίσθηση πόνου ή κούρασης των μυών και των αρθρώσεων των γνάθων το πρωί. Ο βρυγμός (βρουξισμός) κατά την διάρκεια του ύπνου δεν θεραπεύεται αποτελεσματικά με αλλαγή συμπεριφοράς και χρειάζεται διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση. Τα άτομα που σφίγγουν ή τρίζουν τα δόντια τους κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι πιο πιθανό να έχουν άλλες διαταραχές ύπνου όπως ροχαλητό ή διακοπή της αναπνοής κατά τον ύπνο για μερικά δευτερόλεπτα (υπνική άπνοια).
Ο ήπιος βρουξισμός μπορεί να μην απαιτεί θεραπεία. Ωστόσο, σε μερικούς ανθρώπους, ο βρουξισμός μπορεί να είναι συχνός και αρκετά σοβαρός ώστε να οδηγήσει σε διαταραχές της γνάθου, πονοκεφάλους, φθορά δοντιών και άλλα προβλήματα.
Επειδή μπορεί να υποφέρετε από βρουξισμό ύπνου και να μην το έχετε ακόμα συνειδητοποιήσει, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα σημάδια και τα συμπτώματα του βρουξισμού και να αναζητήσετε οδοντιατρική φροντίδα σε περίπτωση που το χρειάζεστε.
Τα σημάδια και τα συμπτώματα του βρουξισμού μπορεί να περιλαμβάνουν:
Πότε να επισκεφθείτε οδοντίατρο.
Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο εάν έχετε κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα.
Εάν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας τρίζει τα δόντια του ή έχει άλλα συμπτώματα βρουξισμού ενημερώστε τον οδοντίατρο σας.
Η ακριβής αιτία του βρουξισμού (βρυγμού) δεν έχει διαλευκανθεί.
Ο βρουξισμός κατά τη διάρκεια της ημέρας (όταν είμαστε ξύπνιοι) έχει συσχετισθεί με το άγχος της καθημερινότητας, ψυχολογική πίεση, θυμό, απογοήτευση ή ένταση, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή καφεΐνης, κάπνισμα και ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Ο βρουξισμός του ύπνου σχετίζεται με διέγερση των μυών κατά τη διάρκεια του ύπνου. Μελέτες δείχνουν ότι τα επεισόδιά νυχτερινού βρουξισμού έπονται αυξημένης εγκεφαλικής δραστηριότητας και καρδιακού ρυθμού κατά την διάρκεια των κύκλων του ύπνου.
Στο παρελθόν υπήρχε η άποψη ότι τα προβλήματα της σύγκλεισης (ο τρόπος που τα δόντια μας έρχονται σε επαφή) ήταν η μοναδική αιτία του βρουξισμού. Πολυάριθμες μελέτες για το θέμα δεν έχουν αποδείξει συσχέτιση του βρυγμού με την σύγκλειση. Με άλλα λόγια, ο βρουξισμός μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες για τα δόντια σας, αλλά θα πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία σε άλλους παράγοντες.
Οι παρακάτω παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο βρουξισμού.
Άγχος. Το αυξημένο άγχος, η ψυχολογική πίεση, ο θυμός ή η απογοήτευση μπορεί να οδηγήσουν σε τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών.
Ηλικία. Ο βρουξισμός ελαττώνεται με την αύξηση της ηλικίας. Έχει τη μεγαλύτερη συχνότητα στην παιδική ηλικία και την μικρότερη μετά τα 65.
Προσωπικότητα. Ένας χαρακτήρας που είναι επιθετικός, ανταγωνιστικός ή υπερκινητικός μπορεί να έχει αυξημένο κίνδυνο βρουξισμού.
Φάρμακα και άλλες ουσίες. Ο βρουξισμός μπορεί να προκληθεί από παρενέργεια ορισμένων ψυχιατρικών φαρμάκων, όπως κάποια αντικαταθλιπτικά. Το κάπνισμα, η καφεΐνη ή αλκοόλ ή η χρήση ναρκωτικών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο βρουξισμού.
Μέλη της οικογένειας με βρουξισμό. Ο βρουξισμός του ύπνου φαίνεται να συσχετίζεται με γενετικούς παράγοντες. Εάν υποφέρετε από βρουξισμό, άλλα μέλη της οικογένειάς σας μπορεί επίσης να έχουν ιστορικό με την ίδια ασθένεια.
Άλλες διαταραχές. Ο βρουξισμός μπορεί να σχετίζεται με κάποιες ψυχικές ασθένειες και ιατρικά προβλήματα, όπως νόσος του Πάρκινσον, άνοια, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, επιληψία, νυχτερινοί εφιάλτες, διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο όπως η υπνική άπνοια, καθώς και η έλλειψη προσοχής ή η υπερκινητικότητα.
Σε ήπιες ή περιστασιακές περιπτώσεις, ο βρουξισμός δεν προκαλεί σοβαρές επιπλοκές ή κινδύνους. Αλλά ο χρόνιος βρουξισμός μπορεί να οδηγήσει σε:
Διαταραχές που εμφανίζονται στις κροταφογναθικές διαρθρώσεις, που βρίσκονται ακριβώς μπροστά από τα αυτιά σας, οι οποίες μπορεί να ακούγονται σαν κρότος όταν ανοίγετε και κλείνετε το στόμα σας.
Κατά τη διάρκεια των τακτικών οδοντικών εξετάσεων, ο οδοντίατρος σας θα ελέγξει εάν υπάρχουν συμπτώματα βρουξισμού. Ο οδοντίατρος θα σας υποβάλλει σε κάποιες ερωτήσεις, όπως πότε αρχίσατε να διαπιστώνετε συμπτώματα βρουξισμού, εάν τα συμπτώματα ήταν συνεχή ή περιστασιακά, πόσο σοβαρά ήταν, καθώς και τι είναι αυτό που βελτιώνει την κατάσταση ή την χειροτερεύει. Στη συνέχεια θα εξετάσει την ορθοδοντική κατάσταση του στόματος σας και το ιατρικό ιστορικό σας.
Εάν υπάρχουν ενδείξεις βρουξισμού, ο οδοντίατρος σας θα διαπιστώσει εάν πρόκειται για ήπιο ή περιστασιακό βρουξισμό και εάν χρειάζεστε θεραπεία άμεσα ή χρειάζεται να παρατηρήσει την εξέλιξη του κατά τη διάρκεια των επόμενων επισκέψεων.
Για να αξιολογήσει την έκταση του βρουξισμού, ο οδοντίατρός σας θα κάνει έναν έλεγχο για:
Μια οδοντική εξέταση μπορεί να ανιχνεύσει και άλλες διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοιο πόνο στην γνάθο ή στο αυτί, όπως διαταραχές κροταφογναθικής άρθρωσης, άλλα οδοντικά προβλήματα ή καταστάσεις υγείας.
Σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία δεν είναι απαραίτητη. Πολλά παιδιά ξεπερνούν τον βρουξισμό χωρίς θεραπεία και πολλοί ενήλικες δεν τρίζουν ή σφίγγουν τα δόντια τους τόσο όσο να απαιτείται θεραπεία. Ωστόσο, εάν το πρόβλημα είναι σοβαρό, οι επιλογές περιλαμβάνουν ορισμένες οδοντικές προσεγγίσεις, θεραπείες και φάρμακα για την πρόληψη περισσότερων βλαβών στα δόντια και την ανακούφιση από τον πόνο στη γνάθο ή την ταλαιπωρία.
Συζητήστε με τον οδοντίατρο σας για να μάθετε ποια από τις παρακάτω επιλογές μπορεί να σας ταιριάζει καλύτερα.
Εάν εσείς ή το παιδί σας έχετε βρουξισμό, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει τρόπους συντήρησης ή βελτίωσης των δοντιών σας.
Νάρθηκες βρυγμού. Οι οδοντικοί νάρθηκες είναι η πιο διαδεδομένη οδοντιατρική θεραπεία για τον βρουξισμό. Καλύπτουν τα δόντια ώστε να αποφευχθεί η ζημιά που προκαλείται από το τρίξιμο και το σφίξιμο. Οι νάρθηκες κατασκευάζονται από σκληρό ακρυλικό υλικό και ο οδοντίατρος σας θα φροντίσει να ταιριάζουν στα πάνω ή κάτω δόντια σας. Αυτοί οι νάρθηκες χρησιμοποιούνται για μικρές χρονικές περιόδους. Δεν προκαλούν μόνιμες αλλαγές στα δόντια ή στη γνάθο. Βοηθούν στη μείωση της έντασης των μυών και στη σταθεροποίηση της γνάθου. Το κάνουν αυτό αποτρέποντας το τρίξιμο και το σφίξιμο της γνάθου ή το χτύπημα των δοντιών που μπορεί να προκαλεί μυϊκή ένταση και πόνο.
Οδοντική διόρθωση. Σε σοβαρές περιπτώσεις, εάν η φθορά των δοντιών έχει οδηγήσει σε ευαισθησία ή αδυναμία μάσησης, ο οδοντίατρος μπορεί να χρειαστεί να αναμορφώσει τις επιφάνειες των δοντιών σας ή να χρησιμοποιήσει στεφάνες για την αποκατάσταση της ζημιάς.
Για την αντιμετώπιση των συνεπειών του βρυγμού (βρουξισμού) συχνά απαιτείται συνεργασία οδοντιατρικών ειδικοτήτων, όπως ορθοδοντικού και προσθετολόγου-γναθολόγου. Ο Δρ Φώτης Εξάρχου, διευθυντής του τμήματος ορθοδοντικής της Advanced Dental Clinics στην Αθήνα αναλύει το θέμα του βρυγμού.
Εφόσον δεν υπάρχουν οδοντιατρικές αιτίες, μία ή περισσότερες από τις παρακάτω προσεγγίσεις μπορεί να βοηθήσουν στην θεραπεία του βρουξισμού.
Διαχείριση άγχους ή άγχους. Εάν τρίζετε τα δόντια σας λόγω άγχους, μπορεί να είστε σε θέση να αποτρέψετε το πρόβλημα ακολουθώντας πρακτικές που προωθούν τη χαλάρωση, όπως ο διαλογισμός, η ύπνωση, κάποιες ολιστικές θεραπείες ή η συμβουλή ενός εξειδικευμένου ιατρού ή θεραπευτή.
Αλλαγή συμπεριφοράς. Μόλις διαπιστώσετε ότι υποφέρετε από βρουξισμό, ενδέχεται να μπορείτε να αλλάξετε τη συμπεριφορά σας προσαρμόζοντας στη σωστή θέση το στόμα και τη γνάθο. Ζητήστε από τον οδοντίατρό σας να σας υποδείξει την καλύτερη θέση για το στόμα και τη γνάθο.
Βιοανάδραση. Εάν δυσκολεύεστε να αλλάξετε τις συνήθειές σας, μπορεί να επωφεληθείτε από τη βιοανάδραση, μια μέθοδο που χρησιμοποιεί διαδικασίες παρακολούθησης και εξοπλισμό για να σας διδάξει να ελέγχετε τη μυϊκή δραστηριότητα στη γνάθο σας.
Εάν ο βρουξισμός σχετίζεται με σοβαρές διαταραχές ύπνου που δεν οφείλονται σε οδοντικά προβλήματα, ο οδοντίατρος σας μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν εξειδικευμένο ιατρό. Ένας ειδικός στις διαταραχές του ύπνου μπορεί να πραγματοποιήσει περισσότερες εξετάσεις, όπως μια μελέτη ύπνου που θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα καθορίσει εάν υποφέρετε από υπνική άπνοια ή άλλες διαταραχές του ύπνου.
Εάν το άγχος ή άλλα ψυχολογικά ζητήματα φαίνεται να σχετίζονται με το τρίψιμο των δοντιών σας, μπορεί να σας παραπέμψει σε κάποιον ειδικό θεραπευτή που θα σας συμβουλέψει.
Παραδείγματα φαρμάκων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον βρουξισμό περιλαμβάνουν:
Χαλαρωτικά μυών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει τη λήψη μυοχαλαρωτικού πριν από τον ύπνο, για μικρό χρονικό διάστημα.
Φάρμακα για άγχος ή στρες. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει βραχυπρόθεσμη χρήση αντικαταθλιπτικών ή αγχολυτικών φαρμάκων για να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το άγχος ή άλλα συναισθηματικής φύσεως ζητήματα που μπορεί να προκαλούν τον βρουξισμό.
Ενέσεις Botox. Οι ενέσεις Botox, μια μορφή αλλαντικής νευροτοξίνης, μπορούν να βοηθήσουν ορισμένα άτομα με σοβαρό βρουξισμό που δεν ανταποκρίνονται σε άλλες θεραπείες.
Η θεραπεία για συναφείς διαταραχές μπορεί να περιλαμβάνει:
Φάρμακα. Εάν ο βρουξισμός προέρχεται από την παρενέργεια ενός φαρμάκου, ο γιατρός σας μπορεί να αλλάξει το φάρμακό σας.
Διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο. Η αντιμετώπιση διαταραχών που σχετίζονται με τον ύπνο, όπως η υπνική άπνοια, μπορεί να βελτιώσει τον βρουξισμό όταν κοιμάστε.
Ιατρικές παθήσεις. Εάν μια ιατρική πάθηση, όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, εντοπιστεί ως η αιτία, η θεραπεία αυτής της κατάστασης μπορεί να βελτιώσει τον βρουξισμό.
Στην Κλινική μας οι έμπειροι οδοντίατροι μας με την τεχνογνωσία τους εδώ και χρόνια έχουν θεραπεύσει σωρεία περιστατικών βρουξισμού. Επικοινωνήστε μαζί μας και στο πρώτο ραντεβού θα σας δώσουμε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε και θα σας ενημερώσουμε για το ποια είναι η καλύτερη μέθοδος για την περίπτωση σας.
